Σ΄ αυτά τα χρόνια, στη ζωή και στην εργασία μου, όταν με βλέπουν να δουλεύω με Ελληνικά, με ρωτούν συχνά: “Πως διάλεξες να μάθεις Ελληνικά;” Ιδιαίτερα για τους Ελληνες, τους φαίνεται περιέργο να μιλάει ένας Κινέζος Ελληνικά και θέλουν να μάθουν το λόγο.
Χρόνια πριν γνωριστήκαμε με έναν θεολόγο και με ρώτησε σοβαρά: “Εσύ πιστεύεις στον Θεό;” Δεν του απάντησα τότε. Γιατί είμαι ένας κομμουνιστής, πιστεύω στον Κομμουνισμό, είμαι αθεϊστής. Αλλά με την αύξηση της ηλικίας και της εμπειρίας μου, ιδιαίτερα όταν έφτασα στην σημερινή μου ηλικία, άρχισα να πιστεύω ότι κάπου υπάρχει μια αόρατη δύναμη που δρα ουσιαστικά για τη ζωή του ανθρώπου. Τελευταία οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια νέα ύλη, που ονομάζεται σκοτεινή ύλη και απο αυτή βγαίνει μια σκοτεινή ενέργεια. Ο μεγάλος Έλληνας συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης έχει πει με το στόμα του Ζορμπά: “Όσο πιο αψηλά στέκεται ο αφέντης τόσο και πιο μακραίνει το σκοινί της σκλαβιάς μας, πηδούμε τότε και παίζουμε σε πολύ πλατύχωρο αλώνι, πεθαίνουμε χωρίς να βρούμε την άκρη...” 500 χρόνια πριν ο μεγάλος Κινέζος μυθιστοριογράφος Ου Τσενγκέν στο έργο του 《Περιπέτεια στο Δυτικό βασίλειο》δημιούργησε ένα μυθικό ήρωα - μισό άνθρωπο, μισό μαϊμού - με το όνομα Σουν Ουκόνγκ, που έχει μια ειδική ικανότητα (γκόνφού): με κάθε τούμπα μπορεί να πηδάει μακριά από 9000 χιλιόμετρα. Όταν άρχισε να αναμετριέται με τον Βούδα με όρο αν θα μπορούσε να φύγει από την παλάμη του, ανέβηκε στην παλάμη του και έκανε αμέτρητες τούμπες νομίζοντας ότι έχει φτάσει στην άκρη του ουρανού. Μόλις σταμάτησε, ο Βούδας αναποδογύρισε την παλάμη και τον πλάκωσε κάτω σε ένα βουνό με το όνομα Πενταδάκτυλο.
Είτε η σκοτεινή ενέργεια, είτε το σκοινί του Ζορμπά, είτε η παλάμη του Βούδα, όλα αυτά μας δείχνουν ότι η ανθρώπινη πορεία ζωής δεν αποφασίζεται από τον ίδιο, είναι καθορισμένη. Ότι αν κάνεις δεν μπορείς να την αποφύγεις. Μόνο καλά καλά δεν το ξέρεις και νομίζεις οτι εσύ τη διαλέγεις η τη διάλεξες. Έτσι είναι και για μένα, έτρεχα από εδώ από εκεί και τελικά έπεσα στα Ελληνικά που δεν τόχω σκεφθεί ούτε στο όνειρό μου. Ήταν γραφτό.
Γεννήθηκα σ’ένα μικρό χωριουδάκι της Βορειοανατολικής Κίνας. Η οικογένειά μου ήταν φτωχή, χωρίς την γη να την καλλιεργούμε, χωρίς σπίτι να κατοικούμε. Στα 5 μου χρόνια ο πατέρας μου πέθανε και άφησε τη μητέρα χήρα με 4 παιδιά. Το 1948, στην απόγνωσή μας, το χωριό μας απελευθερώθηκε από το λαικό στρατό του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Μας έδωσε γη και σπίτι. Τότε είμουν 9 χρονών και άρχισα να πηγαίνω στο δημοτικό δωρεάν. Έτσι το ΚΚ της Κίνας έσωσε εκατομμύρια φτωχούς σαν και μας και μπόρεσα να μάθω γράμματα. Βασικά, δεν ξόδευα χρήματα από το δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο. Ειδικά μετά στο πανεπιστήμιο απόλαυσα την υποτροφία. Μάθαινα Ρωσική Γλώσσα στο Πανεπιστήμιο Ξένων γλωσσών του Πεκίνου. Αυτό πάλι δεν ήταν δικιά μου επιλογή, το αποφάσισε το Κράτος. Εκείνη την εποχή το δημοφιλές σύνθημα ήταν “η ανάγκη της χώρας είναι και η θέλησή μου”. Το 1964, πριν από την αποφοίτηση, η διοίκηση του Πανεπιστημίου με ειδοποίησε ότι με περιμένει μια σοβαρή “υποχρέωση”.
Εκείνη την εποχή η Κίνα ήταν λίγο απομονωμένη, είχε διπλωματικές σχέσεις μόνο με 45 χώρες (τώρα με 173 χώρες). Η ηγεσία της χώρας προέβλεπε ότι αυτή η απομόνωση θα έσπαζε γρύγορα, η κυβέρνηση θα σύναπτε διπλωματικές σχέσεις με πολλές χώρες του κόσμου και θα χρειαζόταν πολλούς διπλωμάτες που έπρεπε να ξέρουν ξένες γλώσσες. Έτσι το κράτος αποφάσισε να εφαρμόσει ένα έργο: να στείλει αποφοίτους λυκείου σε διάφορες χώρες για να μάθουν τις γλώσσες τους. Τότε στην Κίνα δεν επιτρεπόταν να σπουδάσει σε άλλες χώρες όποιος θέλει με δικά του έξοδα. Για να έχουν καλά αποτελέσματα με κάθε 5 η 10 αποφοίτους λυκείου έστελναν και έναν απόφοιτο πανεπιστημίου, ως εκπαιδευτή. Εμείς όλοι στην σειρά μου ήμασταν 500, που περιμέναμε να πάμε σε διάφορες χώρες. Η υποχρέωσή μου ήταν να συνόδευα 30 αποφοίτους στη Βόρεια Κορέα για να μάθουμε Κορεάτικα. Όταν τελείωσε η πρώτη εκπαίδευση στην Κίνα και ήμασταν έτοιμοι να ξεκινήσουμε, συνέβηκε ένα απάντεχο γεγονός. Οι απόφοιτοι για τα Ελληνικά δεν μπόρεσαν να πάνε στην Ελλάδα, γιατί τότε οι δυο χώρες δεν είχαν διπλωματικές σχέσεις, η Ελλάδα δεν άφηνε Κινέζους να έρθουν. Αναγκαστικά έπρεπε να μαθαίνουν Ελληνικά στην Αλβανία. Ήταν 55 παιδιά. Ανάμεσα τους ήταν 5 για Ελληνικά. Μια κοπέλλα ανέφερε στην διοίκηση ότι ο τάδε φοιτητής της εξέφρασε, οτι την αγαπάει. Τότε δεν επιτρέπονταν τέτοια πράγαματα. Έτσι η διοίκηση αποφάσισε να πάω εγώ στην Αλβανία και εκείνος στη Βόρεια Κορέα. Κατά σύμπτωση λοιπόν πήγα στην Αλβανία και σπούδασα στην σχολή Ελληνικής ιστορίας και φιλολογίας του Πανεπιστημίου των Τιράνων. Από τότε η ζωή μου συνδέεται στενά με την ελληνική γλώσσα.
Ήμασταν οι πρώτοι Ελληνομαθείς της νέας Κίνας. 18 όλοι μαζί... Τελειώσαμε τις σπουδές μας στη Μόσχα (για αρχαία Ελληνικά), στην Σόφια και στα Τίρανα. Γυρίσαμε πίσω στην Κίνα και δουλεύαμε σε διαφορετικές θέσεις για την πατρίδα. Πέρασαν πολλά χρόνια, τώρα είμαστε όλοι συνταξιούχοι. Μερικοί από μας έφυγαν πια για άλλο κόσμο, μερικοί είναι άρρωστοι. Είναι ελάχιστοι όσοι σαν και εμένα συνεχίζουμε να δουλεύουμε με τα Ελληνικά. Αυτός είναι ο φυσικός νόμος. Και εμείς, οι πρώτοι Ελληνομαθείς, θα φύγουμε μια μέρα. Θα έλθουν οι νέοι Κινέζοι Ελληνομαθείς. Μια μεγάλη χώρα σαν την Κίνα, δεν μπορεί να μην έχει Ελληνομαθείς. Οι δυο μεγάλες αρχαίες χώρες με λαμπρό πολιτισμό, η Κίνα και η Ελλάδα, θα συνεχίζουν τις φιλικές ανταλλαγές και η εκπαίδευση των Κινέζων Ελληνομαθών είναι απαραίτητη για πάντοτε.